Informacja dotycząca wyborów

Czerwionka-Leszczyny 12.04.2024r.

I N F O R M A C J A

D O T Y C Z Ą C A W Y B O R Ó W

DO ORGANÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Wybory do organów jednostek samorządu terytorialnego w Polsce - gmin, powiatów, województw, należą do najbardziej złożonych w naszym kraju.

Stąd też celem przybliżenia wyborcom zadań przypisanych poszczególnym organom, które zobowiązane są do zorganizowania lub przeprowadzenia tych wyborów w zakresie ściśle przypisanych im kompetencji, zamieszcza się niniejszą informację.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Wybory do organów jednostek samorządu terytorialnego tj. do: sejmików województw, rad powiatów, rad gmin (miejskich, miast), wójta (burmistrza, prezydenta), przeprowadzają odpowiednio: wojewódzkie, powiatowe, miejskie, a także obwodowe komisje wyborcze - pod nadzorem Państwowej Komisji Wyborczej oraz komisarzy wyborczych.

Zgodnie z art. 157 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku - Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2023 poz. 2408 z późn.zm.), zwany dalej: kw, najwyższym organem wyborczym właściwym w sprawach przeprowadzania wyborów w Polsce, w tym wyborów organów jednostek samorządu terytorialnego, jest Państwowa Komisja Wyborcza. Na terenie województwa pełnomocnikami tej Komisji są komisarze wyborczy - wyznaczonymi na obszar stanowiący województwo lub część jednego województwa. Są to stałe organy wyborcze.

Niestałymi organami wyborczymi są komisje wyborcze powoływane w związku z zarządzonymi wyborami, w tym obwodowe, oraz terytorialne: gminne (miejskie), powiatowe, wojewódzkie - w przypadku przeprowadzenia wyborów do organów jednostek samorządu terytorialnego.

Celem zapewnienia sprawnego funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych, w każdej gminie powoływani są przez Szefa Krajowego Biura Wyborczego urzędnicy wyborczy. Zwierzchnikiem urzędników wyborczych jest komisarz wyborczy.

Wójt (burmistrz, prezydent), starosta lub marszałek województwa zapewniają obsługę i techniczno-materialne warunki pracy obwodowych i terytorialnych komisji wyborczych oraz wykonywanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzeniem wyborów odpowiednio na obszarze gminy, powiatu lub województwa.

Do zadań tych w zakresie działania wójta (burmistrza) należą w szczególności:

1. techniczno-organizacyjne przygotowanie lokali wyborczych, tj. zapewnienie wyposażenia lokali wyborczych m.in. w miejsca umożliwiające każdemu wyborcy nieskrępowane zapoznanie się z kartą do głosowania oraz jej wypełnienie w sposób niewidoczny dla innych osób, przeźroczystych urn wyborczych, godła państwowego itd.,

2. zapewnienie lokali dostosowanych do wyborców niepełnosprawnych,

3. zapewnienie ochrony lokali obwodowych komisji wyborczych, w tym w razie ewentualnej przerwy w głosowaniu,

4. sporządzanie aktów pełnomocnictwa,

5. przekazywanie wyborcom niepełnosprawnym informacji o wyborach,

6. zapewnienie liczby miejsc na bezpłatne umieszczanie urzędowych obwieszczeń wyborczych,

7. sporządzanie urzędowych obwieszczeń (należących do jego zakresu),

8. wydruk spisu wyborców,

9. wnioskowanie w sprawie zmiany siedzib obwodowych komisji wyborczych,

10. obsługa urzędników wyborczych oraz zapewnienie warunków pracy umożliwiających im prawidłowe wykonywanie zadań,

11. zapewnienie wyborcom w ciągu 30 dni od dnia przekazania wglądu do kopii protokołów głosowania w obwodzie, w siedzibie gminy, do której przekazano kopię protokołu,

12. wykonywanie określonych zadań związanych z wydrukiem kart do głosowania.

ZADANIA POSZCZEGÓLNYCH ORGANÓW WYBORCZYCH

Do zadań:

1. obwodowych komisji wyborczych należy m.in:

1. przeprowadzenie głosowania w obwodzie,

2. czuwanie w dniu wyborów nad przestrzeganiem prawa wyborczego

w miejscu i czasie głosowania,

3. ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do publicznej wiadomości,

4. przesłanie wyników głosowania do właściwej komisji wyborczej;

2. terytorialnych (odpowiednio: gminnych, powiatowych, wojewódzkich) komisji wyborczych należy m.in.:

1. rejestrowanie kandydatów na radnych,

2. zarządzenie druku obwieszczeń wyborczych i podanie ich do publicznej wiadomości w trybie określonym w kw,

3. rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych komisji wyborczych - zgodnie z właściwością komisji,

4. ustalenie wyników głosowania i wyników wyborów do rady i ogłoszenie ich w trybie określonym w kw,

5. przesłanie wyników głosownia i wyników wyborów komisarzowi wyborczemu,

6. rejestrowanie kandydatów na wójta (burmistrza) oraz ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów wójta oraz ogłoszenie ich w trybie określonym w kodeksie;

3. urzędników wyborczych należy zapewnienie sprawnego funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych, a w szczególności:

1. przygotowanie i nadzór pod kierownictwem komisarza wyborczego nad przebiegiem wyborów w obwodowych komisjach wyborczych,

2. tworzenie i aktualizowanie systemu szkoleń dla członków obwodowych komisji wyborczych,

3. organizowanie i prowadzenie szkoleń dla członków obwodowych komisji wyborczych,

4. dostarczenie kart do głosowania właściwym komisjom wyborczym,

5. sprawowanie nadzoru nad zapewnieniem warunków pracy obwodowych komisji wyborczych, w szczególności w zakresie wymogów określonych w art. 41a § 1 kw,

6. wykonywanie innych czynności zleconych przez Państwową Komisję Wyborczą lub komisarza wyborczego;

4. komisarzy wyborczych należy m.in:

1. sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego,

2. zapewnianie, we współdziałaniu z organami jednostek samorządu terytorialnego oraz urzędnikami wyborczymi, organizacji wyborów do rad na obszarze województwa,

3. powoływanie terytorialnych komisji wyborczych oraz rozwiązywanie terytorialnych komisji wyborczych w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego po wykonaniu ich ustawowych zadań,

4. powoływanie obwodowych komisji wyborczych oraz w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego rozwiązywanie obwodowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadań,

5. tworzenie i zmiana obwodów głosowania, w szczególności ustalenie ich numerów, granic oraz siedzib obwodowych komisji wyborczych,

6. zarządzanie wydrukowania kart do głosowania w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego oraz zapewnienie ich przekazania właściwym komisjom wyborczym,

7. dokonywanie podziału odpowiednio gminy, powiatu, województwa na okręgi wyborcze, ustalenie ich granic, numerów, liczby radnych wybieranych w każdym okręgu, w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego,

8. rozpatrywanie skarg na działalność terytorialnych komisji wyborczych;

9. kontrolowanie, w zakresie ustalonym przez Państwową Komisję Wyborczą, prawidłowości sporządzania spisów wyborców,

10. podawanie do publicznej wiadomości informacji o składach terytorialnych komisji wyborczych powołanych na obszarze województwa,

11. udzielanie, w miarę potrzeby, terytorialnym, obwodowym komisjom wyborczym oraz urzędnikom wyborczym wyjaśnień,

12. ustalanie zbiorczych wyników wyborów do rad oraz wyborów wójtów przeprowadzonych na obszarze województwa i ogłaszanie ich w trybie określonym w kodeksie wyborczym,

13. przedkładanie sprawozdania z przebiegu wyborów na obszarze województwa, wraz z ich wynikami, Państwowej Komisji Wyborczej,

14. uchylanie uchwał terytorialnych lub obwodowych komisji wyborczych podjętych z naruszeniem prawa lub niezgodnych z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej i przekazanie sprawy właściwej komisji do ponownego rozpatrzenia lub podjęcie rozstrzygnięcia w sprawie;

5. Państwowej Komisji Wyborczej w sprawach związanych z przeprowadzaniem wyborów należy m.in.:

1. sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego,

2. sprawowanie nadzoru nad aktualizowaniem danych zgromadzonych w Centralnym Rejestrze Wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców,

3. prowadzenie wykazu osób, wobec których wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów i udostępnianie danych tych osób komisjom wyborczym rejestrujących listy kandydatów i kandydatów,

4. powoływanie okręgowych i rejonowych komisji wyborczych oraz rozwiązywanie okręgowych i rejonowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadań,

5. rozwiązywanie w wyborach do Sejmu i Senatu, wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej, wyborach do Parlamentu Europejskiego obwodowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadań,

6. powoływanie i odwoływanie komisarzy wyborczych;

7. rozpatrywanie skarg na działalność okręgowych komisji wyborczych oraz komisarzy wyborczych,

8. ustalanie wzorów urzędowych formularzy oraz druków wyborczych, a także wzorów pieczęci organów wyborczych niższego stopnia,

9. ustalanie i ogłaszanie wyników głosowania i wyników wyborów w zakresie określonym przepisami szczególnymi kw,

10. przedstawianie po każdych wyborach Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marszałkowi Sejmu, Marszałkowi Senatu oraz Prezesowi Rady Ministrów informacji o realizacji przepisów kodeksu i ewentualnych

11. przeprowadzenie sprawdzenia wybranych kart do głosowania i innych dokumentów z wyborów w celu wykluczania podejrzenia nieprawidłowości w przebiegu wyborów w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia o możliwości wystąpienia nieprawidłowości,

12. prowadzenie i wspieranie działań informacyjnych zwiększających wiedzę obywateli na temat prawa wyborczego, w szczególności zasad głosowania oraz warunków ważności głosu w danych wyborach,

13. skierowanie, w okresie 13 dni przed dniem wyborów, przystępnej informacji o sposobie głosowania i warunkach ważności głosu do możliwie największej liczby wyborców z wykorzystaniem strony internetowej Komisji i za pośrednictwem środków masowego przekazu.

Justyna Domżoł

Sekretarz

Gminy i Miasta

Czerwionka-Leszczyny

Niniejsza Informacja nie stanowi materiału naukowego; ma jedynie przybliżyć wyborcom zakres zadań wyborczych realizowanych przez poszczególne organy i podmioty.